top of page

ʻAʻohe Patriarchy o ke Aloha ʻĀina

Kaimana Kawaha
31 Malaki 2022

Ua laha akula nō kēia ʻōlelo e kaulana nei ʻo ke Aloha ʻĀina mai ʻō a ʻō o ka pae ʻāina. Ua lohe nui ʻia nō ma nā ʻano wahi like ʻole. Ua ʻike pinepine ʻia nō ma nā ʻano palapala like ʻole. Ke ola maoli nei nō kēia ʻōlelo ʻo ke Aloha ʻĀina ma waena o kēia Lāhui.


I kēia mau lā e nui aʻe nei nā Kānaka Maoli i loko o nā kula nui e ʻimi ana i ka naʻauao a me ka mālamalama, ke ʻike nui hewahewa ʻia nei nō kēia ʻōlelo ma nā palapala ʻimi noiʻi. A ma kekahi o ia mau palapala ʻimi noiʻi, ke kuhi ʻia nei nō kekahi māhele o ka manaʻo o ke Aloha ʻĀina, he mea patriarchal. Ma muli nō kēia o ka unuhi pinepine ʻia o kēia ʻōlelo ma ka huaʻōlelo ʻo patriotism. He mea maopopo loa, ʻo patriotism nō ka huaʻōlelo haole e hoʻohana ʻia nei no ka huʻe ʻana i kona manaʻo. Akā ʻo ia mea he Aloha ʻĀina, ʻaʻohe ona patriarchy i loko. Aia wale nō a unuhi ʻia mai ke Aloha ʻĀina i ka ʻōlelo haole a kupu mai kēia manaʻo patriarchal.


ʻO nā kūpuna o kākou, ua noʻonoʻo nō lākou no ke Aloha ʻĀina ma ke ʻano he mea gender-neutral nō ia, e like nō hoʻi me kēia mau huaʻōlelo ʻo Mōʻī, a ʻo Ke Aupuni Mōʻī. ʻO ka Mōʻī, he kāne nō paha ia e like me nā Kamehameha a he wahine nō paha e like me Liliʻuokalani. ʻAʻohe gender paʻa o ka Mōʻī e like me ka haole o king a me queen, koe paha ʻo monarch. ʻO ka Mōʻī ke kini a me ke kuini nō hoʻi. ʻO ke Aupuni Mōʻī, he kingdom nō ka unuhina maʻa mau. Akā, pehea lā inā he wahine ka mōʻī? He queendom nō paha ma ka ʻōlelo haole.


ʻO ke aha ka pilikia ma kēia ʻano hoʻomaopopo ʻana? Eia kaʻu pane iā ʻoe e kuʻu mea heluhelu, ʻo ka ʻōlelo haole ka pilikia! ʻAʻole nō i lako ka ʻōlelo haole i nā huaʻōlelo gender-neutral e wehewehe ai i kēia mau manaʻo Hawaiʻi. He ʻōlelo patriarchal nō ka ʻōlelo haole, a ʻo ia ke kumu e komo mai ai kēia mau manaʻo patriarchal i loko o kā kākou ʻōlelo ke unuhi ʻia. Inā e noʻonoʻo ana kākou ma ka haole ke ʻike ʻia kēia mau huaʻōlelo Hawaiʻi, e komo mai ana nō ia mau manaʻo haole i loko a hoʻohaumia i ke ʻano o ko kākou noʻonoʻo ʻana. E aho nō ke noʻonoʻo kākou ma ka ʻōlelo Hawaiʻi, i ʻike ʻia ke gender-neutrality o kā kākou ʻōlelo makamae.


No laila, e ke hoa heluhelu, ke noʻonoʻ aʻe ʻoe no ke Aloha ʻĀina, mai nō a noʻonoʻo no ka patriarchy e kuhikuhi mau ʻia nei i loko, he mea ʻole ke gender i nā kūpuna. He aloha ʻāina ke kāne, ka wahine, ke keiki, a me ka ʻelemakule. ʻO ka mea nui, he Kanaka nō ia nāna e Aloha kūpaʻa mau ana i kona ʻĀina hānau kūʻokoʻa lanakila.


© Kaimana Kawaha 2022

bottom of page